荐粿チ竡瞷ó进絃翴 而瓆A6L
Elm — t?bi?t, ??mjj?t u cy insoni t?f?kkuri bar?d? objektiv?, sistemin? u ?sosin by? zyn?jon s?jro, bo c?von s?rost karde, u paj-bax? kardejro inson? f?olijj?ti tispir. Yn f?lijj?ti ?sos - elmi fakton gyrd? karde, ?c?von daima nubekarde, ?voni sistemin karde, t?ngid? analiz ij?n by ?sos?d? elmi zyn?jon b? ivyr? gyrd? kardeje. Elm syvoj mu?ahid? by? t?bii ij?n i?timoi hodison t?svir kard?ni, h?m?n ?c?von ?lo?on p?jdo karde ij?n n?ti?on mu?jj?n karde zyned?.
Har gyl? elmi bar?d? t?s?vvur, de yn elmi objekti, predmeti, metodi ij?n prinsipi umute bino bed?.
Elm jin? ??rton ij?n d?rk karde komponenton y?t?n?d? i karded?:
- Elmi koon po?bax? be ijan ibemonon d?soxte
- Elmi mu?ssison, d?vin? ijan laboratorija avadanlyglon
- Ce elmi-t?dgigat? koon metodon
- D?rk karde ijan kategorija aparat
- Elmi informasija sistem
- Syft?ku gyrd? by? ??mi zyn?jon m??mu.
Elm soxt?by? ru?iku b? insonon koj m?hsulin?ti zijod be ij?n cymi saj?d? bo od?mon rifahi cok be xidm?t kard??e. B? de elmi m???ul by? ??xson "alim" voted?n. ?von ce insonon ar?d de y?t? zyn?j, s?vody ijan nur?id? fikron ?o b? k?sonin.
Elmi tarix
[s?rost byk? | kodi s?rost karde]Muasir hol?d? by? elm XVI—XVII ?sronku bo form?jn be bino kard?ce. I?t? inki?afi tarix?d? ?v ce texnik? ijan texnologij? c?rciv?ku be??, b? ??mijj?ti inki?afi ve t?sir kard? faktori pegard?. XVII ?sriku ?y?o, elmi f?alijj?t har 10-15 sor?d? dy k?r? zjod bed? (k??fon a?mard, elmi informasijon, elm? kosojbon a?mard).
Alimon
[s?rost byk? | kodi s?rost karde]Ce alimon m?gs?d, ys?tn? koj ??rait?d? de imkan do? roon, ce insonon jimoni, ruzigari roh?t kardeje. B?cej goro??n, tarixi dorozi ce alimon kard?jon, dovl?ton?d? dast?gy?on vind? ijan n?zor?ti ?i?d? by?n. B? imin? s?ro by? elmi koon ??dim? junanystan?d?, Platoni akademij?d? rast omed?mon. cy syfd?n? de elmi m???ul by? k?son, b?n? ce saraj ?janon xususi imtijazony?on hestbe, pe?on? vaxton?d? b??von elmi d?r??on do?one, n?ti??d? ??mijj??ton?d? elitar? t?b?gon b? ?m?l om?jn.
Elmon doktor
[s?rost byk? | kodi s?rost karde]De elmi m???ul by?, by sah?d? har kom gyl? problemi ?olin?, de mov?ud? vasiton ijan usulon kom?gi h?ll karde zyn? ??xson, h?l? ce mion? ?sronku ?y?o, H??iny?t? kultur?d? "Doktor"? nomy?on s??one. ?min? doktor? elmi d?r???, b? tarixi m?nb?on goro? 12 ijul 1219-n? sor?d? Bolonijad? Papa III Honori t?r?fiku do? by?. Syxan ?Doktor? latyn? zyvon?d? do?tus - "umut?by?" syxanikuje. Im, elmi sah?d? ?n pen? d?r??? hesob bed?. Bo yn elmi d?r??? s?j goro?, nomiz?d y?t? hozokard? dissertasija (lat. dissertatio - "muzakir? karde", "t?dgig karde") o?? muzakir? vaxti, de mut?x?ssison i?tiraki t??kil by? ?ura ijan ozod? i?tirakcion v?d? mudafi? kard?ninbe. Mion? ?sron?d? ce mudafi? proses necand? ??ss?mharde prosesiku ibar?tbe. cymon?d?, ce universiteti rektori v?d? ??ss?mharde ?sas hesob bed?be. Syvoj bymi nomiz?d i gyl? ni?on? ijan i gyl? o?? imtahan do?ninbe. Nijon? imtahan dissertasijad? ?ejd by? tezison ce fakult? professoron (magistri regentes) v?d?, ve vaxti is?, o?? h?vo?d? mudafi? kardeku ibar?tbe. ?mtahani do? b?pe?o, nomiz?d b? o?? muzakir?, disputation (lat. Disputationes - "mubahis?") vado? bed?be. Ojo nomiz?d y?t? elmi nub?j?tion publika v?d? mudafi? kard?ninbe. By m?rh?l?d? syvoj professoron, ?lav? t?m?okard?k?son arad? ny?t? har k?s b? nomiz?di pars doj hugugy? hestbe. Mudafi? b?pe?o ce prosesi oxon? ij?n t?nt?n?jn? hiss? - inaugurasija (lat. ?nauguro - "t?jin etm?k" (v?zif?j?)) omed?be. By hiss?d? nomiz?d de simvolik ??jon t?ltif bed?be. Bymon kitob, i gyl? ?yzyl? angy?de ijan bereti formd? doktor? kolo daxilbe. In ad?t-?n?n? h?l? ys?t?n ce H??iny?t? m?kt?bon?d? y?t? imin? form?? o??t??e.
Bejn?lx?l? elmi mukafaton
[s?rost byk? | kodi s?rost karde]B? elmi nailijj?ton goro? b? alimon ?iton? bejn?lx?lg nufuzin? mukafaton dojd?n: Nobeli mukafat — dynjo?d? ?n nufuzin? elmi mukafat. Sor?d? i k?r? co gyl? elmi sah?d? do? bed?. B?n? ?cej parodij? ?nobeli mukafat-?n heste.
- Fildsovi mukafat — rijazijjaiti sah?d?, b? jol? nailijj?ton goro?. ?spanij? krali t?r?fiku t?gdim bed?.
- Rolf Nevanlinni mukafat — ce informatik? rijazy aspekton?d? b? jol? nailijj?ton goro?.
- Karl Fridrix gaussi mukafat — ?mand? elmon?d? de k??fon vasit?, b? rijazijjati vard? jol? tohon goro?.
- Kraufurdi mukafat — mukafat b? ?in? istigam?ton gor? do? bed?: astranomij?, rijazijjat, biolo?i elmon, Z?mini bar?d? elmon.
- Abeli mukafat — bo rijazijjati inki?afiro do? tohvon goro?.
- ?ao ?fu mukafat — b? astranomij?, rijazijjat, t?bab?t ijan b? ?imoni bar?d? elmon do? by? jol? tohvon goro?.
- Tjuringi mukafat — ce a?mard? texnik? asosasija t?r?fiku, informatik? sah?d? do? by? mukafat.
- Mixail Lomonosovi nom?d? jol? ?yzyl? medal — ce Rusija Elmon Akademij? ali mukafat.
- Dmitrij Mendelejevi nom?d? jol? ?yzyl? medal — ce Rusija Elmon Akademij?, kimja elmi sah?d? b? jol? nailijj?ton goro? mukafat.
Elmon | |||
Humanitar elmon ? Sosial elmon ? T?bi?ti elmon ? Texniki elmon ? T?tby?ij? elmon ? Dyryst? elmon ? Fundamental? elmon | |||
Rijozijot ? Fizik? ? Kimj? ? ?o?rafij? ? Astronomij? ? Geologij? ? Biologij? ? Taryx ? Zyvon?ti ? Filologij? ? F?ls?f? ? Psixologij? ? T?bob?t ? Sosiologij? ? Antropologij? ? Ekonomij? ? Inform?tik? |